Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Beter met conflicten. Herstelgericht werken op school.
Overal waar mensen samenleven, doen zich kleine en grotere conflicten voor. School is daar geen uitzondering op. Dit hoeft op zich geen probleem te zijn. Alleen schort er iets aan de manier waarop we conflicten aanpakken. We reageren krampachtig, …
Fysiek materiaal -
Sffrds!: Zelfhulp bij klimaatverandering
Sffrds! is de titel van een boekje over klimaatverandering. Het is ook de basis voor onze lessen over klimaatverandering en aanverwante onderwerpen, van het onderscheiden van nepnieuws tot de circulaire economie.
Deze publicatie legt in eenvoudige …
Fysiek materiaal -
EDUbox Cultuur: Update
Stimuleer cultureel bewustzijn van jongeren met de EDUbox Cultuur. Update: met linken naar erfgoed én een bestelbare box.
De EDUbox Cultuur, een verruimende blik op de wereld wil leerkrachten ondersteunen om jongeren uit het secundair …
Fysiek materiaalLeerkracht -
Het merk Luther: Boek
De uitgeverij Atlas Contact (Olympus) presenteert haar derde druk van Frits van der Waas uitstekende Nederlandse vertaling (eerste druk: 2016; tweede druk: 2017) van Andrew Pettegrees waardevolle Engelstalige boek Brand Luther (2015).
Het boek …
Fysiek materiaalLeerkracht -
ABC van het klimaat
Deze mini-encyclopedie van het klimaat geeft een korte maar rake toelichting bij de vele trefwoorden die te maken hebben met de klimaatverandering. Tegelijk biedt dit boekje een rake visie op de klimaat- en onderliggende crisissen. Het vermeldt …
Fysiek materiaal -
Een les over braille? Vraag een gratis brailleboek aan
Werk je binnenkort rond braille in de klas? Vraag een gratis brailleboek aan bij Luisterpunt, de openbare bibliotheek voor personen met een leesbeperking (blind, slechtziend, dyslexie, afasie, fysieke beperking, ...).
Wist je dat een brailleboek een …
Fysiek materiaal (4) -
Aangenaam: Techniek - Explobots
In Aangenaam maken de leerlingen kennis met het vak techniek, met de Explobots en de vijf ervaringsgebieden. Het project is ontwikkeld voor scholen die meerdere projecten van Explobots gebruiken en als project om het schooljaar de starten. …
Fysiek materiaal -
321 lift-off - Explobots
In 321 lift-off ontdekken de leerlingen aan de hand van een aantal uitdagingen hoe het mogelijk is om iets te laten zweven en hoe energie kan worden ingezet om iets te laten vliegen. Hierbij bestuderen ze hoe verschillende vliegende transportmiddelen …
Fysiek materiaal -
Mijn keuken
In Mijn keuken bekijken de leerlingen hun eigen voedselvoetafdruk en controleren ze de hygiëne in de eigen keuken. Ze leren keukenafval juist sorteren, welke weg het daarna aflegt en over de ladder van Lansink.
Men maakt kennis met de …
Fysiek materiaal (5) -
Proper en gezond
In Proper en gezond maken de leerlingen kennis met de verschillende soorten ziektekiemen, antibiotica, vaccins en ons immuunsysteem. Ze leren hoe verzorgingsproducten en schoonmaakproducten ons kunnen beschermen tegen ziektekiemen. …
Fysiek materiaal (3) -
Puffen of rillen
In Puffen of rillen vertrekken de leerlingen van de klimaatverandering als probleemstelling, maken ze experimenteel kennis met het broeikaseffect en bestuderen ze een paar statistieken. Ze worden aangezet om na te denken over welke ontwerpen en …
Fysiek materiaal -
Sport en technologie
In Sport en technologie onderzoeken de leerlingen aan de hand van statistieken de behoefte van sport in onze maatschappij en maken ze kennis met het metabolisme.
Ze onderzoeken welke antwoorden de technologie heeft op deze behoefte door …
Fysiek materiaal