Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Moeten we cannabis legaliseren?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over de legalisatie van cannabis. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de …
VideoNieuw -
Waarom zijn de boeren boos?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over de boerenprotesten. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om …
Video -
Mysterie van Financiën: Voorbereiding en naverwerking
Ontdek het Mysterie van Financiën! Een interactieve tentoonstelling die leerlingen meeneemt op een reis door de financiële wereld. Deze tentoonstelling biedt zeven modules waarin leerlingen in groepjes van drie of vier verschillende …
Downloadbaar lesmateriaal -
Budget Responsible: Financiële educatie voor jongeren
Ontdek op een speelse manier de financiële wereld en hoe je een budget kunt beheren. Budget Responsible is een internationaal project rond financiële educatie speciaal ontworpen voor jongeren, hun leerkrachten en ouders, die elk aan de …
Website -
Waarom is er nog steeds een loonkloof?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over de loonkloof. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les …
Video -
Hersteleconomie: Milieuvriendelijk en financieel voordelig
Door een product te herstellen in plaats van te vervangen (aankoop nieuw product), verlengt de levensduur van het product. Hierdoor worden de materialen en broeikasgasemissies bij de productie van een nieuw product uitgespaard.
Bij producten die …
Artikel -
De materialenvoetafdruk van de Vlaamse consumptie
De materialenvoetafdruk van Vlaanderen of Raw Material Consumption (RMC) is het totaal aan primaire grondstoffen die wereldwijd ontgonnen worden als gevolg van de Vlaamse consumptie.
Deze primaire grondstoffen zijn mineralen, …
Artikel -
Globale milieuwinsten door lokale en circulaire textielconsumptie
Om aan onze Vlaamse consumptiebehoefte te kunnen voldoen, moeten we momenteel een groot deel van de benodigde grondstoffen uit het buitenland halen. Hergebruik, recyclage en hoogwaardige, lokale productie van textiel kunnen er voor zorgen dat de …
Artikel -
Kansarmoede bestrijden: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over kansarmoede. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les …
Video -
Teaching Immigration in European Schools
Een reeks van innovatieve lesmodules die wetenschappelijke kennis over migratie naar het klaslokaal brengt:
- ontheemding en asiel;
- migratietrends;
- migratiebeleid;
- ethische en raciale discriminatie;
- ...
WebsiteOrganisatie, firma, vzw -
Le Livre Scolaire: Online handboeken
Le Livre Scolaire is een Franse uitgever die zijn boeken gratis ter consultatie beschikbaar stelt. Zeer handig voor alle vakken, onder andere voor illustraties, maar vooral voor taalleerkrachten.
Hun eigen audio's kan je meestal gratis …
WebsiteLeerkracht -
OVAM: Kenniswijzer educatie
Op deze webpagina vind je inspiratie voor onderwijs, vormingen en sensibilisatie om zelf te verwerken en vrij te gebruiken o.a. beleidsteksten, regelgeving, goede voorbeelden en praktijk, infographics, studies, onderzoeken en lespakketten van de …
Website