Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Is dat echt zo: Herken jij een echt nepbericht?
Verzonnen berichten, video’s die zijn bewerkt en cijfers die niet kloppen. Vraag jij jezelf wel eens af of iets echt zo is? Deze site laat zien hoe nepnieuws werkt en hoe je het kan herkennen.
Isdatechtzo.nl is ontwikkeld door het Netwerk …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Het ontstaan van het Europa van vandaag: EU-pioniers
Heb je je ooit afgevraagd hoe het Europa van vandaag is beïnvloed en gevormd door pioniers uit het verleden? Waarom geloofden deze pioniers in een verenigd Europa voordat het bestond?
Volg deze negentig minuten durende workshop en help …
tot
Nascholing of activiteitNieuw -
Politiek links en politiek rechts: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over het politieke spectrum. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie …
VideoNieuw -
12 points to … Israël?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over Eurovisie. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les op …
VideoNieuw -
Hoe werkt het Europees Parlement?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over het Europees parlement. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie …
Video -
UseTheNews
#UseTheNews is de website van een Nederlandse stichting die nieuwsmedia meer jongerenwijs en jongeren meer nieuwswijs wil maken.
Op de pagina voor scholen kan je enkele Lesson Up lessen vinden en een database met een selectie van lesmateriaal …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Thuis in Erfgoed: Audiovisueel materiaal
FARO maakte in kader van Erfgoeddag 2024 een audiovisuele collectie aan rond het jaarthema Thuis op Het Archief voor Onderwijs. Hierin bekijken we in zes delen hoe een thuisgevoel vorm krijgt: in de wijk, in taal en in verschillende …
Video -
Wonderkamer van de WAARHEID: Lespakket
Het GUM biedt een nieuwe tijdelijke tentoonstelling aan: Wonderkamer van de WAARHEID, een tentoonstelling over de vele manieren waarop mensen zoeken naar de waarheid.
Dit lespakket werkt uitsluitend rond deze tentoonstelling en dient om je bezoek voor …
Downloadbaar lesmateriaal -
Mediaconcentratie in Vlaanderen 2023
Naar aanleiding van de publicatie van het rapport Mediaconcentratie in Vlaanderen 2023 werd opnieuw een toegankelijke tekst voor het onderwijs gemaakt.
In deze tekst wordt stil gestaan bij het begrip mediaconcentratie en wordt onder andere antwoord …Artikel -
Levenswijs: Lespakket
Met een scholenproject waarbij ouderen langsgaan op middelbare scholen wil Vief bruggen bouwen tussen verschillende generaties. Door het succes konden we niet overal langsgaan, daarom hebben we een lespakket ontwikkeld.
Het lespakket bestaat …
Downloadbaar lesmateriaal (8) -
The Fabelmans: Lesmap bij de film
In deze lesmap vind je verschillende ideeën om in de klas aan de slag te gaan rond de film The Fabelmans.
Los gebaseerd op het leven van de jonge Steven Spielberg. Na een filmvertoning wordt Sammy Fabelman verliefd op cinema. Met een camera in de …
Downloadbaar lesmateriaal -
Huis van Erasmus: Lessen burgerschap
Huis van Erasmus, is een groep van vrijwilligers, die het gedachtegoed, de ideeën en idealen van Erasmus voor een vreedzame en verdraagzame samenleving wil uitdragen door een concrete, eigentijdse invulling aan het gedachtegoed van Erasmus te …
WebsiteLeerkracht, Ander