Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Sleutelcompetentie burgerschap: Audiovisueel lesmateriaal
Deze pagina bevat filmpjes en audiofragmenten om te werken rond de sleutelcompetentie burgerschap.
We tonen je voor elke bouwsteen relevante audiovisuele collecties, luisterfragmenten en filmpjes op Het Archief voor Onderwijs, geselecteerd door onze …
Video -
Kletskaarten: Verantwoord demonstreren
Op TV zien leerlingen regelmatig demonstraties en betogingen door burgers die aandacht vragen voor hun zaak. Helaas loopt het soms flink uit de hand met vernielingen en agressie. Wat moeten leerlingen hier van vinden? Waar liggen de …
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht, Ander -
Bompa Bockie: Kijk- en luisteropdracht
Kijk- en luisteropdracht bij de eerste aflevering van de serie Bompa Bockie. Leerlingen beantwoorden vragen over het leven van de oudere zorgvrager in een woonzorgcentrum.
Downloadbaar lesmateriaal (3)NieuwLeerkracht -
Het Vreemde Verleden. Hoe leer je je leerlingen contextualiseren?: Cursus
Contextualiseren is een lastige vaardigheid voor veel leerlingen, doordat zij vaak vanuit hun eigen waarden, normen en kennis naar de wereld kijken. Voor het succesvol verklaren van historische en actuele gebeurtenissen is het echter …
Nascholing of activiteitNieuw -
Translanguaging in groepswerk
Korte videoreportage over hoe je je leerlingen kan toelaten hun thuistaal in te zetten tijdens het groepswerk.
VideoPedagogisch begeleider -
Hoe zit België in elkaar?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over de Belgische staatsstructuur. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de …
VideoNieuw -
Er zijn straks verkiezingen!: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over verkiezingen. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les …
VideoNieuw -
Europees burgerinitiatief: Educatieve toolkit
De educatieve toolkit van het Europees Burgerinitiatief (EBI) heeft tot doel leerlingen de kennis en vaardigheden bij te brengen die zij nodig hebben als actieve en betrokken EU-burgers. De toolkit is gericht op het Europees burgerinitiatief. Na …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Made in Bangladesh: Verwerkingsopdracht
Deze bijdrage bevat een verwerkingsopdracht bij een reportage van Koppen over overconsumptie. De video is terug te vinden op Het Archief voor Onderwijs (zie link in bestand).
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Veilig verkeer: Lesfiches
Wil je in de klas verder ingaan op een bepaald verkeersthema, dan zijn er onze kant-en-klare lesfiches voor leerkrachten. Volgende thema's staan voor jou klaar:
- verkeersregels,
- risico's en gevolgen,
- gevarenherkenning,
- veilige …
Downloadbaar lesmateriaalNieuw -
Anderstalige ouders: Sidekick Solutions
'Ik ervaar een drempel naar anderstalige ouders van mijn leerlingen. Hoe kan ik de kloof dichten zonder opdringerig te zijn?'
Lees het antwoord in het artikel.
ArtikelNieuw -
In vier stappen naar een EuropAttest
Europa Direct Provincie Antwerpen organiseert een nieuwe editie van haar online opleidingstraject dat uit vier modules bestaat:
- Wat doet de EU voor ons?
- Hoe is de EU ontstaan en hoe werkt ze?
- De EU in het nieuws; …
, , ,
Nascholing of activiteit