Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Anderstalige ouders: Sidekick Solutions
'Ik ervaar een drempel naar anderstalige ouders van mijn leerlingen. Hoe kan ik de kloof dichten zonder opdringerig te zijn?'
Lees het antwoord in het artikel.
ArtikelNieuw -
Audiovisueel lesmateriaal verkiezingen 2024
Op deze pagina verzamelen we een pak audiovisueel lesmateriaal van Het Archief voor Onderwijs waarmee je jouw klassen wegwijs maakt doorheen het feest van de democratie. Ze wordt in aanloop naar de verkiezingen regelmatig bijgewerkt.
Wij schuiven …
ArtikelNieuw -
Mediaconcentratie in Vlaanderen 2023
Naar aanleiding van de publicatie van het rapport Mediaconcentratie in Vlaanderen 2023 werd opnieuw een toegankelijke tekst voor het onderwijs gemaakt.
In deze tekst wordt stil gestaan bij het begrip mediaconcentratie en wordt onder andere antwoord …Artikel -
Dealing with Socially Acute Questions in the English-Language Classroom
In dit artikel worden handvatten aangereikt die tweedetaalleerkrachten kunnen inzetten voor een constructieve interculturele dialoog bij sociaal ongewenste interacties in een gemengde talengroep. Een case study over een racistische uitspraak tijdens …
ArtikelLeerkracht -
Omgaan met controversiële onderwerpen in de klas: E-zine
Dit e-zine omvat een aantal artikels en interviews van TerInfo, project van de Universiteit Utrecht, en van de Stichting School & Veiligheid.
In de interviews geven deskundigen toelichting op relevante thema’s zoals polarisatie, terrorisme …
ArtikelLeerkracht, Ander -
Sociale rechtvaadigheid
Artikel waarin je meer informatie krijgt over de werkvorm pedagogy of discomfort.
ArtikelLeerkracht -
Kijken en luisteren door de vensters van de Canon van Vlaanderen
In de Canon van Vlaanderen vind je inspiratie en materiaal om specifieke topics aan te snijden. Wil je daar nog een extra laagje beeld en geluid aan toevoegen, bekijk dan de audiovisuele collecties en opdrachten op Het Archief voor Onderwijs. Daar …
Artikel -
ART4DEM: Project om drama in te zetten rond burgerschap
Deze website staat boordevol info, tips, tools en downloadbaar materiaal om drama in te zetten voor burgerschapseducatie op school en is opgericht als resultaat van een onderzoeksproject.
Bijhorend kan je je verdiepen in de brochure Drama en …
ArtikelLeerkracht, Ander -
Hersteleconomie: Milieuvriendelijk en financieel voordelig
Door een product te herstellen in plaats van te vervangen (aankoop nieuw product), verlengt de levensduur van het product. Hierdoor worden de materialen en broeikasgasemissies bij de productie van een nieuw product uitgespaard.
Bij producten die …
Artikel -
De materialenvoetafdruk van de Vlaamse consumptie
De materialenvoetafdruk van Vlaanderen of Raw Material Consumption (RMC) is het totaal aan primaire grondstoffen die wereldwijd ontgonnen worden als gevolg van de Vlaamse consumptie.
Deze primaire grondstoffen zijn mineralen, …
Artikel -
Globale milieuwinsten door lokale en circulaire textielconsumptie
Om aan onze Vlaamse consumptiebehoefte te kunnen voldoen, moeten we momenteel een groot deel van de benodigde grondstoffen uit het buitenland halen. Hergebruik, recyclage en hoogwaardige, lokale productie van textiel kunnen er voor zorgen dat de …
Artikel -
Climate change: Brochure
Tsjechische brochure waarin uitgelegd wordt hoe en waarom onderwijs over de klimaatverandering belangrijk is.
ArtikelLeerkracht