Sleutelcompetentie: historisch bewustzijn
In deze sleutelcompetentie is historische fenomenen situeren in een historisch referentiekader een belangrijke bouwsteen. Leerlingen moeten in staat zijn om historische fenomenen, bronnen en beeldvorming te situeren in tijd, ruimte en in brede maatschappelijke (= politieke, sociale, culturele en economische) domeinen, de drie dimensies van een inhoudelijk historisch referentiekader.
Daarin onderscheiden de leerlingen kenmerken van samenlevingen binnen de bestudeerde historische periodes van het courante westerse historische referentiekader en identificeren ze scharnierpunten die de overgang tussen periodes markeren.
Primaire en secundaire bronnen
Kritisch reflecteren met en over historische bronnen is een volgende bouwsteen. Leerlingen moeten in staat zijn historische informatie in bronnen te onderscheiden en te duiden (= kritisch reflecteren met bronnen). Daarbij moeten zowel primaire als secundaire bronnen altijd kritisch worden geanalyseerd en naar waarde geschat.
In het licht van een specifieke historische vraag moeten leerlingen in staat zijn bronnen te selecteren en de bruikbaarheid, waarde, representativiteit en betrouwbaarheid van een bron te evalueren (= kritisch reflecteren over bronnen). Zo zien leerlingen in dat bronnen nooit neutraal, volledig en objectief kunnen zijn. Tegelijk leren ze waardevolle van onbetrouwbare bronnen onderscheiden.
Historische beeldvorming
In deze sleutelcompetentie is het ook de bedoeling om tot beargumenteerde historische beeldvorming te komen vanuit verschillende perspectieven. Vanuit een historische vraag en kritische bronnenanalyse leren de leerlingen bestaande historische beeldvorming kritisch deconstrueren. Door het zelf in acht nemen van meerdere perspectieven kunnen ze zo een beargumenteerd antwoord op een historische vraag formuleren en historische beeldvorming creëren.
Zo bouwen ze kennis op en breiden ze hun historische referentiekader uit. Leerlingen leren ook reflecteren over de complexe relatie tussen verleden, heden en toekomst en die duiden. Via kritische bronnenstudie zien leerlingen in dat verleden en geschiedenis geen synoniemen zijn, dat het verleden zelf en het beeld van dat verleden nooit hetzelfde kunnen zijn.
Geschiedenis
We kunnen het verleden niet rechtstreeks meer kennen, maar enkel tot een beeld ervan komen via de studie van overblijfselen en bronnen. Leerlingen begrijpen zo dat geschiedenis een constructie is, gebaseerd op de interpretatie van bronnen. Zo kunnen er meerdere visies op eenzelfde historische gebeurtenis naast elkaar bestaan, voor zover het gaat om beargumenteerde historische beeldvorming.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
EDUbox Politiek: Tool voor de leerkacht
Deze EDUbox past in het aanbod Verkiezingen ’24 en is nauw verbonden met de EDUbox Ideologie en EDUbox Overtuigen. De EDUbox Politiek wil jongeren inzicht geven in hoe beslissingen tot stand komen. Hoe overtuig je mensen van je ideeën, …
Interactieve oefening (3) -
Huis van Erasmus: Lessen burgerschap
Huis van Erasmus, is een groep van vrijwilligers, die het gedachtegoed, de ideeën en idealen van Erasmus voor een vreedzame en verdraagzame samenleving wil uitdragen door een concrete, eigentijdse invulling aan het gedachtegoed van Erasmus te …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Meritocratie: Begrip gelijkheid
In deze kennisclip (animatiefilm) wordt beknopt het begrip gelijkheid vanuit het meritocratisch standpunt toegelicht. Zo zal eerst de ideologie van de meritocratie toegelicht worden en dit vervolgens aangevuld worden met een toepassing op het …
Video (4)Leerkracht -
VGN Kleio: Vereniging van docenten geschiedenis en staatsinrichting in Nederland
Op deze website kan je lesmateriaal en online archief van het tijdschrift dat deze Nederlandse vereniging uitgeeft.
Daarnaast kan je ook uitleg en voorbeeldvragen vinden het nationale examen in Nederland en ook aankondigingen van studiedagen, boeken …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Mensenrechten: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over mensenrechten, samen met meer context en concrete lestips. In deze collectie ontdek je de geschiedenis van de mensenrechten, voorbeelden van hoe en waar mensenrechten geschonden worden …
Video -
Wisc-Online: Amerikaanse leermiddelendatabank
Gratis lesmateriaal voor secundair onderwijs gemaakt door Amerikaanse leerkrachten: filmpjes, leerobjecten, screencasts, afbeeldingen …
Website (5)Leerkracht -
Democratie: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over democratie, onze staatsstructuur en verkiezingen, samen met meer context en concrete lestips. Zo zijn er fragmenten over de Atheense democratie, de evolutie van het stemrecht, persvrijheid …
Video -
Scheiding der machten: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over de scheiding der machten, samen met meer context en concrete lestips. Zo kun je fragmenten vinden over Montesquieu, de rechterlijke macht, de uitvoerende macht en de wetgevende macht. …
Video (3) -
Cordon sanitaire: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over het cordon sanitaire in de Vlaamse politiek, samen met meer context en concrete lestips.
Deze collectie werd aangemaakt voor de KLAAR-aflevering Het cordon sanitaire in de politiek. …
Video -
De Bende van Nijvel: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over de Bende van Nijvel, samen met meer context en concrete lestips. Naast uitleg over de Bende van Nijvel, toont deze collectie ook hoe het onderzoek naar de bende verliep en welke …
Video -
Kinderrechten: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over kinderrechten, samen met meer context en concrete lestips. Naast de mensenrechten bestaan er voor kinderen meer expliciete rechten. Het kinderrechtenverdrag wordt nog niet …
Video