Sleutelcompetentie: historisch bewustzijn
In deze sleutelcompetentie is historische fenomenen situeren in een historisch referentiekader een belangrijke bouwsteen. Leerlingen moeten in staat zijn om historische fenomenen, bronnen en beeldvorming te situeren in tijd, ruimte en in brede maatschappelijke (= politieke, sociale, culturele en economische) domeinen, de drie dimensies van een inhoudelijk historisch referentiekader.
Daarin onderscheiden de leerlingen kenmerken van samenlevingen binnen de bestudeerde historische periodes van het courante westerse historische referentiekader en identificeren ze scharnierpunten die de overgang tussen periodes markeren.
Primaire en secundaire bronnen
Kritisch reflecteren met en over historische bronnen is een volgende bouwsteen. Leerlingen moeten in staat zijn historische informatie in bronnen te onderscheiden en te duiden (= kritisch reflecteren met bronnen). Daarbij moeten zowel primaire als secundaire bronnen altijd kritisch worden geanalyseerd en naar waarde geschat.
In het licht van een specifieke historische vraag moeten leerlingen in staat zijn bronnen te selecteren en de bruikbaarheid, waarde, representativiteit en betrouwbaarheid van een bron te evalueren (= kritisch reflecteren over bronnen). Zo zien leerlingen in dat bronnen nooit neutraal, volledig en objectief kunnen zijn. Tegelijk leren ze waardevolle van onbetrouwbare bronnen onderscheiden.
Historische beeldvorming
In deze sleutelcompetentie is het ook de bedoeling om tot beargumenteerde historische beeldvorming te komen vanuit verschillende perspectieven. Vanuit een historische vraag en kritische bronnenanalyse leren de leerlingen bestaande historische beeldvorming kritisch deconstrueren. Door het zelf in acht nemen van meerdere perspectieven kunnen ze zo een beargumenteerd antwoord op een historische vraag formuleren en historische beeldvorming creëren.
Zo bouwen ze kennis op en breiden ze hun historische referentiekader uit. Leerlingen leren ook reflecteren over de complexe relatie tussen verleden, heden en toekomst en die duiden. Via kritische bronnenstudie zien leerlingen in dat verleden en geschiedenis geen synoniemen zijn, dat het verleden zelf en het beeld van dat verleden nooit hetzelfde kunnen zijn.
Geschiedenis
We kunnen het verleden niet rechtstreeks meer kennen, maar enkel tot een beeld ervan komen via de studie van overblijfselen en bronnen. Leerlingen begrijpen zo dat geschiedenis een constructie is, gebaseerd op de interpretatie van bronnen. Zo kunnen er meerdere visies op eenzelfde historische gebeurtenis naast elkaar bestaan, voor zover het gaat om beargumenteerde historische beeldvorming.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Timoe van Paul Kustermans: Uitlegvideo
In deze video zijn fragmenten uit het boek Timoe en primaire bronnen gebruikt om de visie van de Egyptenaren op het leven na de dood te visualiseren. Dit fragment wordt puur voor educatieve doeleinden gebruikt. Tijdens het voorlezen van een fragment …
VideoLeerkracht -
Erfgoed: Audiovisueel materiaal voor secundair onderwijs
Wil je aan de slag met audiovisueel materiaal voor erfgoedlessen? Op Archief voor onderwijs vind je inspiratie rond erfgoed en STEM, erfgoed en Nederlands, erfgoed en burgerschap, erfgoed en historisch bewustzijn, iedereen erfgoedt & …
Video -
Westerbork: Praktische opdracht bij het bezoek
Deze praktische opdracht sluit aan bij een bezoek aan Westerbork. In deze opdracht maken de leerlingen een explainer, een filmpje waarin drie zaken aan bod moeten komen:
- een portret van iemand die in Westerbork heeft gezeten;
- een culturele uiting …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
European Film Factory: Europees educatief filmplatform
Op deze website vind je verschillende kortfilms, documentaires en films die je met je leerlingen kan bekijken. Naast de bijhorende educatieve pakketten, kan je als leerkracht ook gebruikmaken van de mogelijkheid om notities, fragmenten en mindmaps …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Le voyage de Fanny: Lesmap bij de film
In deze lesmap vind je verschillende ideeën om in de klas aan de slag te gaan rond de film Le voyage de Fanny.
Deze film maakt ook deel uit van Focus Franse Film en is voorzien van een pedagogische fiche voor de les Frans
Het verhaal:
In 1943 …Downloadbaar lesmateriaal -
The Grand Budapest Hotel: Lesmap bij de film
In deze lesmap vind je verschillende ideeën om in de klas aan de slag te gaan rond de film The Grand Budapest Hotel.
Verhaal
The Grand Budapest Hotel vertelt de avonturen van Monsieur Gustave, de legendarische conciërge van een …
Downloadbaar lesmateriaal -
CK-12 Foundation: Online leermateriaal
Online en op eigen tempo studeren met geïntegreerd visueel leermateriaal.
Website (3)Leerkracht -
Langs pelgrimswegen naar Scherpenheuvel: Digitale tentoonstelling en wandeling
De digitale tentoonstelling Langs pelgrimswegen naar Scherpenheuvel op Erfgoedplus toont historische foto's en souvenirs van de bedevaart naar Scherpenheuvel en (ondertitelde) filmpjes met getuigenissen van bedevaarders (mondelinge geschiedenis). De …
WebsiteAndere functie -
Digitaal leren in de pandemie: best practices uit het handboek
Tijdens het academiejaar 2020-2021 gaf de wereldwijde pandemie de Europeana-gemeenschap van opvoeders de kans om relevanter te worden in hun werk om digitale cultuur te integreren in leerpraktijken en om nog verder te groeien. Evenementen zoals de …
Vertaald door
Downloadbaar lesmateriaal -
Themarondleiding Hatsjoe… gezondheid: Over gezondheid, hygiëne en pandemieën in de Romeinse tijd
Het valt niet te ontkennen, Covid-19 heeft een ongeziene impact op onze samenleving. Ook de Romeinen werden herhaaldelijk geplaagd door niets ontziende epidemieën. Aan de hand van de attributen van de Romeinse arts Galenus en de Godin Hygieia …
tot
Nascholing of activiteit -
Off the wall: Lesmap
Bekijk de documentaire Off the Wall. Laat jongeren reflecteren over oorlog, vrede, grenzen, muren en de Atlantikwall. Ze brainstormen over vluchten en hoe het voelt om altijd onderweg te zijn. De jongeren duiken in de geschiedenis van de Tweede …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Fotografie: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over fotografie, samen met meer context en concrete lestips.
De fotografie heeft al een lange weg afgelegd. In deze collectie zie je de geschiedenis van de fotografie, de techniek en apparatuur …
Video