Sleutelcompetentie: historisch bewustzijn
In deze sleutelcompetentie is historische fenomenen situeren in een historisch referentiekader een belangrijke bouwsteen. Leerlingen moeten in staat zijn om historische fenomenen, bronnen en beeldvorming te situeren in tijd, ruimte en in brede maatschappelijke (= politieke, sociale, culturele en economische) domeinen, de drie dimensies van een inhoudelijk historisch referentiekader.
Daarin onderscheiden de leerlingen kenmerken van samenlevingen binnen de bestudeerde historische periodes van het courante westerse historische referentiekader en identificeren ze scharnierpunten die de overgang tussen periodes markeren.
Primaire en secundaire bronnen
Kritisch reflecteren met en over historische bronnen is een volgende bouwsteen. Leerlingen moeten in staat zijn historische informatie in bronnen te onderscheiden en te duiden (= kritisch reflecteren met bronnen). Daarbij moeten zowel primaire als secundaire bronnen altijd kritisch worden geanalyseerd en naar waarde geschat.
In het licht van een specifieke historische vraag moeten leerlingen in staat zijn bronnen te selecteren en de bruikbaarheid, waarde, representativiteit en betrouwbaarheid van een bron te evalueren (= kritisch reflecteren over bronnen). Zo zien leerlingen in dat bronnen nooit neutraal, volledig en objectief kunnen zijn. Tegelijk leren ze waardevolle van onbetrouwbare bronnen onderscheiden.
Historische beeldvorming
In deze sleutelcompetentie is het ook de bedoeling om tot beargumenteerde historische beeldvorming te komen vanuit verschillende perspectieven. Vanuit een historische vraag en kritische bronnenanalyse leren de leerlingen bestaande historische beeldvorming kritisch deconstrueren. Door het zelf in acht nemen van meerdere perspectieven kunnen ze zo een beargumenteerd antwoord op een historische vraag formuleren en historische beeldvorming creëren.
Zo bouwen ze kennis op en breiden ze hun historische referentiekader uit. Leerlingen leren ook reflecteren over de complexe relatie tussen verleden, heden en toekomst en die duiden. Via kritische bronnenstudie zien leerlingen in dat verleden en geschiedenis geen synoniemen zijn, dat het verleden zelf en het beeld van dat verleden nooit hetzelfde kunnen zijn.
Geschiedenis
We kunnen het verleden niet rechtstreeks meer kennen, maar enkel tot een beeld ervan komen via de studie van overblijfselen en bronnen. Leerlingen begrijpen zo dat geschiedenis een constructie is, gebaseerd op de interpretatie van bronnen. Zo kunnen er meerdere visies op eenzelfde historische gebeurtenis naast elkaar bestaan, voor zover het gaat om beargumenteerde historische beeldvorming.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Multatuli, Saïdjah en Adinda: Lesidee
In het zeventiende hoofdstuk van Max Havelaar, het absolute hoogtepunt van onze historische literatuur, vertelt Multatuli het ontroerende liefdesverhaal van een Javaans meisje en een Javaanse jongen, de kinderen van twee arme boeren. Maar hun liefde …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Ontdek de verhalen achter de muziek met Overal klassiek en Iedereen klassiek op Het Archief voor Onderwijs
Geef je les over muziek? Dan vind je in de online beeldbank van Het Archief voor Onderwijs heel wat geschikt lesmateriaal. Ontdek de geschiedenis, de mensen en de theorie achter de wereld van klassieke muziek met de tv-reeksen Overal klassiek en …
Artikel -
Kijken en luisteren door de vensters van de Canon van Vlaanderen
In de Canon van Vlaanderen vind je inspiratie en materiaal om specifieke topics aan te snijden. Wil je daar nog een extra laagje beeld en geluid aan toevoegen, bekijk dan de audiovisuele collecties en opdrachten op Het Archief voor Onderwijs. Daar …
Artikel -
Ontrafel mysterieuze sporen: Stappenplan
Een stappenplan bij de zoektocht Ontrafel mysterieuze sporen.
Wil je met je klas Ontrafel mysterieuze sporen komen ontdekken met de klas? Dan is het stappenplan een handig hulpmiddel om je klasbezoek aan het Erfgoedcentrum (Erfgoedsite Ename) …
Downloadbaar lesmateriaal -
Día de los Muertos: Beeldopdracht
Deze opdracht heeft als thema de dag van de doden in Mexico. De leerlingen ontwerpen en schetsen een eigen schedel die ze zelf versieren en aankleden.
De afbeeldingen in dit document zijn vervangen door een link omwille van het auteursrecht. Je kan …
Downloadbaar lesmateriaal (20)Leerkracht -
Duik in Het verhaal van Vlaanderen met de experten uit de reeks, op Het Archief voor Onderwijs
Het verhaal van Vlaanderen maakt het verleden tastbaar en visueel aantrekkelijk. De hele reeks is permanent beschikbaar op Het Archief voor Onderwijs, samen met exclusieve filmpjes op maat van de klas - gemaakt met de experten uit de reeks - …
Artikel -
Oorlog in Oekraïne: Lesidee
Een les i.v.m. de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. De situatie wordt gekaderd en leerlingen krijgen bronnen en filmpjes om meer achtergrondinformatie te hebben over de oorlog.
De inleiding leidt een klasgesprek in.
Downloadbaar lesmateriaal (25)Leerkracht -
Lokale volksverhalen: Didactisch materiaal
Prikkel de nieuwsgierigheid van je leerlingen en geef betekenis aan de wereld die hen omringt door gebruik te maken van cultureel erfgoed uit de schoolomgeving: spannende lokale volksverhalen (uit de Vlaamse Volksverhalenbank van de KU Leuven). …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Actionbound: Gebruikershandleiding
Deze handleiding legt stap voor stap uit hoe je met de toepassing Actionbound aan de slag gaat. Met Actionbound kan je een stadsspel op tablet of smartphone in elkaar steken waarbij deelnemers (multimediale) informatie moeten verwerken, vragen …
Downloadbaar lesmateriaal (31)ICT-coördinator -
Wie is het: Spreek- en luistervaardigheid
Spreken en luisteren in spelvorm: met deze werkvorm luistert iedereen naar elkaar én is er toch leven in je klas. De werkvorm is gebaseerd op een mengeling tussen Wie is het? en het gezelschapsspelletje Camel Up (waarin gegokt wordt welke …
Downloadbaar lesmateriaal (90)School/onderwijs -
Homo Vivo: Bordspel
Bordspel waarbij de spelers een stam beheren en deze moeten laten evolueren van australopithecus tot homo sapiens sapiens.
Na het spel lossen de leerlingen enkele vragen i.v.m. de leerstof op.
Speel dit spel gratis via Tabletopia. Kies om te …
Downloadbaar lesmateriaal (21)Leerkracht -
14-18. Beelden vertellen: Brusselse herdenkingsmonumenten
Het boek 14-18. Beelden vertellen inspireert je op een praktische manier om de Brusselse herdenkingsmonumenten te ontdekken.
Het benadert 84 monumenten vanuit verschillende invalshoeken en het biedt verschillende denkpistes aan voor …
Downloadbaar lesmateriaal