Sleutelcompetentie: leercompetenties
De vaardigheden onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken hangen vast aan deze sleutelcompetentie.
Leeropvattingen, motivatie en leerstrategieën
Eén van de belangrijke bouwstenen is zichzelf als lerende begrijpen en positioneren ten aanzien van leren in het algemeen en van specifieke leerdomeinen. De leerling verwoordt hoe belangrijk hij/zij een opdracht vindt en welke opvattingen hij/zij daarover heeft.
Daarnaast geeft de leerling aan welke competenties er nodig zijn om de opdracht te realiseren en verbindt die met de eigen sterktes en verbeterpunten. Bewustwording, leerstrategie en leermotivatie komen onder de aandacht.
Informatie verwerven en verwerken
Daarnaast moeten leerlingen geschikte (leer-)activiteiten, strategieën en tools inzetten om informatie digitaal en niet-digitaal kritisch te verwerven, beheren en verwerken rekening houdend met het beoogde leerresultaat en -proces. Om (digitale) informatie te verwerven is het namelijk belangrijk dat de leerling de meest efficiënte en effectieve zoekstrategie(ën) gebruikt.
Aanvankelijk krijgen de leerlingen hiervoor nog zoekstrategieën aangereikt. Nadien wordt van de leerlingen verwacht dat ze de gevonden bronnen en informatie beoordelen aan de hand van richtvragen. De leerlingen leren ook, aan de hand van een stappenplan, de gevonden informatie te verwerken tot een bruikbaar geheel en hanteren daarbij overzichten. Ook het presenteren en beheren van de verwerkte informatie komt aan bod.
Onderzoekscompetentie
De volgende bouwsteen is een (onderzoeks-)probleem (v)erkennen en een antwoord of oplossing zoeken gebruikmakend van geschikte (leer-)activiteiten, strategieën en tools. De leerlingen voeren stapsgewijs een onderzoekstechniek of oplossingsstrategie uit op basis van criteria, een onderzoeksvraag en een hypothese. Ten slotte zullen de leerlingen een antwoord formuleren op de onderzoeksvraag aan de hand van richtlijnen.
Leerproces reguleren
Leerlingen moeten hun leerproces, leerresultaat en leeropvattingen kunnen reguleren. Daarnaast krijgen ze criteria aangereikt om hun leerresultaat en leerproces te beoordelen.
Omdat de reflectie over het doorlopen proces en de verkregen resultaten zowel tussentijds als aan het einde van het proces belangrijk is, worden reflectiemomenten afgesproken tussen leraar en leerlingen. Door hun leerproces en -resultaat te beoordelen krijgen leerlingen zicht op sterke en zwakke punten. Door die sterktes en zwaktes te analyseren, krijgen ze zicht op mogelijke verbeterpunten zodat ze hun leerproces en -resultaat kunnen bijsturen.
Leerproces samen vormgeven
Samen het leerproces vormgeven, is een andere bouwsteen. Daarbij gaat het om het samen bepalen van doelen, gedeelde stappenplannen en feedback(tools). Leerlingen moeten ook domeinspecifieke terminologie, symbolen en voorstellingen gebruiken. In elke sleutelcompetentie is aandacht voor een verzorgd taalgebruik essentieel.
Bij domeinspecifieke taal gaat het onder meer om woorden en uitdrukkingen die alleen in een bepaalde sleutelcompetentie of wetenschapsdomein voorkomen (bv. atoomnummer), maar het kan ook gaan om woorden en uitdrukkingen die er een heel specifieke betekenis krijgen.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Gratis tools in je les: Presentatie ICT-dag 2024
Presentatie waarin eerst kort het T-Packmodel wordt besproken. Daarna wordt dieper ingegaan op verschillende gratis tools die je kan inzetten om interactief aan de slag te gaan:
- Mentimter;
- Flip;
- Canva;
- ChatGPT en Bing Create;
- Quizizz.
Gebruik ook de …
Downloadbaar lesmateriaal (4)Leerkracht -
Zelfregulerend leren: Bouwen aan levenslange actieve leerders in jouw klas
Zelfregulerend leren is een populair begrip geworden in Vlaanderen en Nederland. Maar wat betekent het nu juist en waarom moet je er belang aan hechten tijdens jouw straffe lessen Frans, geschiedenis of eender welk ander vak?
Jeltsen Peeters is …
Artikel (5) -
Wat zet de hersenen van je leerlingen aan het werk en motiveert hen?
In de snel evoluerende wereld van het onderwijs staat Tommy Opgenhaffen, coördinator onderwijsontwikkeling en digitaal leren aan Arteveldehogeschool Gent, aan de frontlinie van vernieuwende pedagogiek. In dit blogartikel onthult hij de …
Artikel (4) -
Wijze lessen, twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek: Mindmap met didactische tips
Mindmap met didactische tips op basis van het boek Wijze lessen: twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek (Surma, T., Vanhoyweghen, e.a. - 2019). De mindmap voorziet bij elk van de twaalf bouwstenen info, tips en digitale tools om …
Downloadbaar lesmateriaal (15)Leerkracht, ICT-coördinator -
Gratis bijscholingen dit voorjaar: Inspirerend audiovisueel materiaal en lestips!
Meer inspelen op de actualiteit met audio en video in je klas? Werkvormen met audiovisueel materiaal voor jouw vak? Samen met collega’s lesmateriaal maken en delen? Het Archief voor Onderwijs zorgt voor een kick-start met gratis workshops, …
Aankondiging -
Digitale balans in jouw klas: Tips voor lessen volgens Martin Valcke
Als een chef-kok die zorgvuldig specerijen mengt om de perfecte smaak te bereiken, toont professor Martin Valcke je hoe digitale leermiddelen moeten worden geïntegreerd met vertrouwde ingrediënten van goed onderwijs. In dit …
Artikel (3) -
Hoe kunnen we een overzicht krijgen van wat leerlingen doen op sociale media en ruzies vermijden?
Waar worstelen collega-Sidekick Sams mee als het gaat over het leven achter de schermen? Maar vooral: wat willen jonge tieners er zelf over horen? Een van de vragen die gesteld werden was "Hoe kunnen we een overzicht krijgen van wat leerlingen …
Video -
Probeer eXamode (online toetsen met Alinea) gratis en begeleid uit!
EXamode is de nieuwste ontwikkeling binnen de Alinea webapplicatie. Deze tool maakt het mogelijk om met Alinea online toetsen en examens af te nemen in een veilige en afgesloten omgeving. Dankzij eXamode kunnen je leerlingen of studenten met een …
Aankondiging -
Krachtige professionalisering van je teamwerking
In professionele leergemeenschappen bundelen leraren hun krachten om onderzoekend en lerend het leerproces van hun leerlingen te optimaliseren en sámen krachtige onderwijspraktijken te ontwikkelen. Met onze begeleiding legt u de basis voor …
Nascholing of activiteit -
Matatalab VinciBot
Matatalab VinciBot is een robotset voor leerlingen vanaf 8 jaar. Deze set kan meer dan elke andere vergelijkbare set.
De Matatalab VinciBot Set heeft diverse en rijke functionaliteit, open uitbreidbaarheid en een uitstekende kwaliteit.
Met zijn …Fysiek materiaal -
Digitaal differentiëren: Richtlijnen voor Universal Design for Learning
De klas vandaag is een gezellige mengelmoes van allerlei nationaliteiten, achtergronden, visies en overtuigingen. Als leerkracht is het een uitdaging om je onderwijs zo te ontwerpen dat het toegankelijk en tastbaar is voor iedereen.
Aan de hand van …
Website (3)Leerkracht -
Zo werkt Nearpod: handleiding.
Nearpod is een online platform waarmee je presentaties kan voorzien van interactieve opdrachten. Deze bijdrage bevat een beknopt stappenplan over het gebruik van de website. In vijf eenvoudige stappen verken je de omgeving:
- stap 1: aanmelden …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht, ICT-coördinator