Sleutelcompetentie: ruimtelijk bewustzijn
Ruimtelijk bewustzijn ontwikkelen heeft te maken met vaardig worden in ruimtelijk relationeel denken en bewust ruimtelijk handelen.
Ruimtelijk bewustzijn is gestoeld op een sterk mentaal kaartbeeld en een breed ruimtelijk referentiekader. Dit verrijken we doorheen de jaren met relevante kennis van de situering van plaatsen, patronen processen … op aarde maar ook in het zonnestelsel en het heelal. Het gaat hierbij om zowel fysische als sociaal-economische thema’s. De leerlingen leren daarnaast een aantal basisprincipes van ruimtelijke lokalisatie.
Plaatsen van elkaar onderscheiden
Naast de situering is er aandacht voor plaatsbegrip. We plaatsen lokale, nationale en internationale gebeurtenissen in een geografisch kader. Aan de hand van zogenaamde 'landschapsvormende' lagen bouwen leerlingen systematisch een breed geografisch kader op. Voorbeelden van die lagen zijn vegetatie, reliëf, bevolkingsdichtheid, welvaart … De leerlingen leren kenmerken van een bepaalde plaats beschrijven en onderzoeken en kunnen zo plaatsen van elkaar onderscheiden.
Ruimtelijke patronen en processen
Na de beschrijving van het landschap gaan we dieper in op het dynamische aspect. Leerlingen herkennen, begrijpen en voorspellen processen en interacties waardoor plaatsen voortdurend veranderen.
Voorbeelden van zulke interacties zijn die tussen politiek-economische variabelen en migratiestromen of die tussen klimaatverandering en landbouw. We bekijken het ruimtelijke systeem als geheel, wat meer complexe denkvaardigheden vereist, en waarbij de nadruk ligt op het verklarende en het onderzoekende.
Van atlas tot bodemonderzoek
Tot slot maken we kennis met het instrumentarium om ruimtelijke patronen en processen te onderzoeken. Leerlingen gebruiken materialen en instrumenten zoals atlassen, GIS-viewers en terreintechnieken (bv. bodemonderzoek).
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Triënnale Brugge 2024: Inspiratiemap voor leerkrachten
Deze gratis bezoekerstool is gemaakt voor leerkrachten en bevat infofiches over de twaalf kunstenaars en de kunstwerken van Triënnale Brugge 2024. De inspiratiemap bevat:
- werkvormfiches die werkvormen voor verschillende leeftijden bundelen per …
Downloadbaar lesmateriaal -
Neem je regio onder de loep: Inspiratieboekje
Met dit inspiratieboekje kruip je in de huid van een onderzoeker om de eigen streek te ontdekken. Met verschillende vragen, tips en opdrachten nodigt De Helix je uit om met een open en andere blik naar de omgeving te kijken.
In het boekje staan drie …
Downloadbaar lesmateriaal -
Stadsbezoek Hasselt: Opdrachtenbundel - Zo gezegd 1.1
In deze opdrachtenbundel met OVUR-opbouw gaan NT2-cursisten tijdens een stadsbezoek aan Hasselt aan de slag met een achttal opgaven. De opdrachtenbundel kan echter als model dienen voor een uitstap naar eendere welke stad.
Downloadbaar lesmateriaal (7)Leerkracht -
Excursie Hasselt
Michiel maakte met zijn leerlingen een stadswandeling door Hasselt. Tijdens deze excursie deden ze verschillende waarnemingen op diverse plaatsen in de binnenstad:
- omgevingsfactoren,
- landschapskenmerken,
- geluidsniveau,
- fijnstofmeting,
- ...
Downloadbaar lesmateriaal (3)Leerkracht -
Foto-opdracht in Gent
Bij een bezoek aan Gent gaan leerlingen op zoek naar bepaalde plaatsen. Bij elke plaats moeten leerlingen een specifieke groepsfoto maken.
Leerlingen maken o.a. volgende foto's:
- een foto waarbij ze het standbeeld imiteren;
- een foto waarop niemands …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht, Pedagogisch begeleider, … -
Rijsel: Stadszoektochten
Deze stadszoektochten situeren zich in het centrum van Rijsel. Het document omvat drie zoektochten in een andere richting van de oude stad.
Dit document is een verrijking van Excursie Rijsel: Drie zoektochten in het centrum door …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Klimaat, energie en een berg vol zon: Bezoek aan Fabriek Energiek
Verdeeld in kleine groepjes, doorlopen de leerlingen zelfstandig de thema's in deze bundel tijdens een bezoek aan het educatief centrum Fabriek Energiek.
Volgende thema's komen aan bod:
- wat is klimaat;
- fossiele brandstoffen;
- CO₂ meten; …
Downloadbaar lesmateriaal (13) -
Stadsmuseum Gent: Voorbereiding klasbezoek
Binnenkort kom je met je klas naar STAM. Je bezoek voorbereiden in de klas zorgt ervoor dat je leerlingen meer oppikken tijdens de activiteit en samen een fijnere ervaring hebben.
In deze bundel vind je inspirerende vragen of opdrachten: je kiest zelf …
Downloadbaar lesmateriaal -
Stadsspel: Uitstap naar Mechelen
De leerlingen voeren opdrachten uit waarmee ze tips verzamelen om de eindlocatie te weten te komen. De groep die als eerste aan de eindlocatie aankomt wint het spel. Je kan de tips aanpassen afhankelijk van de locatie waar je de leerlingen wilt …
Downloadbaar lesmateriaal (20)Leerkracht, ICT-coördinator, … -
Wie zoekt, die vindt, die schrijft: Lesidee
Met plattegrond en foto's gaan de leerlingen op zoek naar het onroerend erfgoed in de buurt. Ze zien, ontdekken, stellen vragen. Achteraf schrijven ze een informatieve tekst voor hun leeftijdsgenoten.
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Wat is kunst? Dat is kunst!: Lesidee
Leerlingen gaan op zoek naar de eigenschappen van onroerend erfgoed via foto's. Ze leren fotografische technieken te gebruiken en oefenen hun muzische vaardigheden.
Downloadbaar lesmateriaal (8) -
Religieuze gebouwen, van binnen en buiten: Lesidee
Religieuze gebouwen zijn opgetrokken in verschillende perioden en bouwstijlen. De leerlingen ontdekken de verschillen in architectuur en interieur a.d.h.v. een werkblaadje.
Downloadbaar lesmateriaal (4)